Aylık arşivler: Mart 2016

Evliya Çelebi – Seyahatname Eserinde Lolan Aşireti

Yazar

Evliya Çelebi – Seyahatname Eserinde Lolan Aşireti ;
17. yüzyılın ünlü gezginlerinden olan evliya çelebi aşiretimiz Lolo (Lolan) ‘ı Ekrad ( Kürd ) Olarak tanımlanıyor ;
“… Bingöl yaylasının ahalisi; Zaza, Îzol, Lolo, Halti, Çevkani, Şekaği1 , Kiki, Bisyani, Murki, Yezidi adlı Kürd aşiretleri olup, nice yüz bin hayvanlarıyla Bingöl dağına çıkıp, taze hayat bularak, Erzurum vezirine yayla hakkı (vergisi) verirler. Yaylanın mahsulleri; beşinci iklimdeki yirmi dokuz dağdan en verimlisi, bu Bingöl dağıdır. Nice çeşit bitki ve otları olduğu gibi, kimya otu dahi vardır.“ (Evliya Çelebi Seyahatnamesinden…)
Yukarıdaki kaynaktan anlaşılacağı üzere , Aşiretimiz Köken itibariyle Zaza Grubundan Kürt Dür..evliya çelebi

ALEVİ KİME DENİR ? – HAMZA AKSÜT

Yazar

HAMZA AKSÜT ;  Aleviler Kimdir ? Alevi Kime Denir ? Sorusuna Cevap
Türkiye, Suriye, İran, Irak ,  Azerbaycan, Bulgaristan, Lübnan gibi ülkelere dağılmış, belli bir dede veya şeyh grubuna bağlı olan, cem yapan veya ceme benzer tören, ibadet yapan topluluklara Alevi diyoruz. Özellikle görgü ve sorgu cemi yapan toplulukları kast ediyorum, tiyatro gibi gösteri cemi yapan toplulukları değil. Görgü, sorgu; kişinin görgüden, sorgudan geçmesi, o toplum huzurunda aklanması, kendi gönlüyle ikrar vermesi demektir. Aleviliğin aslı budur.semah

Hızır Kimdir ( Alevilikte Xızır )

Yazar

Hızır kimdir ( Alevilikte Xızır )

Xızır : Zazaki ; Xızır o Qhal (Yaşlı Xızır)

alevilikte ve alevi deyişlerinde xızır isminin bu kadar çok geçmesinin Nedenini merak ederek araştırmaya başladım ,

özellikle memleketim olan vartoda xızırın ismi geçen birçok olması benim araştırmam için ilk neden oldu ..
Alevi yaşlılarımızla konuşup bir muhabete daldık ,
bana xızırın her ihtiyacımızda yardımımıza koşan birisi olduğunu söylediler , sadece dara düştüğümüzde
ondan yardım istememiz yeterliymiş, yaşlılarımız kimi zaman rüyasında kimi zaman ise
karşısında xızırın kendilerine yardım ettiğine tanık olmuşlar.
Xızır Genelde Yaşlı Bir adam kılığına girermiş , ve genelde onu boz atıyla görürlermiş
Bununla ilgili Vartoda Şöyle bir hikaye geçiyor ;
sunni birisi tipinin ortasında erzurumdan vartoya köyüne geliyormuş , bu adam yolunu kaybetmiş ve aklına
ilk gelen alevilerin xızır ı olmuş , sunni adam xızırın adını anarak xızırdan yardım istemiş
birden boz atlı yaşlı bir adam belirmiş (İşte o Xızır o Qhal ‘dır) ve ona atının ayak izlerini takip etmesini ,
onu köyüne götüreceğini söylemiş. ancak bunun karşılığına sunni adamdan kendisine adak adamasını istemiş
 e tabi sunni adam izi takip etmiş ve köyüne gitmiş , alevilerin xızırını kandırdım demiş , adak adamayı
reddetmiş. ertesi gün davarına ot vermeye gidince
davarının öldüğünü görmüş , adam xızırı dinlemediğine çok pişman olmuş.
Not = Yukarıda anlattığım hikayenin ve muhabetin nesiller boyunca anlatımı Kürtcenin Zazaki lehçesinde geçmiştir

benim tarafımdan türkçeye çevrilmiştir.    Bana Kalırsa Xızır Kavramı , içinde inanılmaz derecede Kürdi öğeler barındırıyor.

Abdalan (Avdelan) Aşireti ‘ nin kökeni

Yazar

Avdelan (Abdalan) Alevi inancına mensup Zaza grubundan bir kürt aşiretidir.
1- Avdelan ismi , Muhtemelen Kürtçe’deki (Zazaki & Kurmanci) Av , Yani Su kelimesinden türemiş olması muhtemeldir.
Aşiretin dili’de buna kanıttır.
2- Abdal ise , Anlam olarak dünyadan elini eteğini çekmiş kendini allah yoluna adayan gezgin derviş demektir.
Abdal’an ise sonundaki (an) eki Kürtçe (Zazaki – kurmanci) çoğul eki olup,
derviş’ler demektir. Abdalan’lar Alevi inanca sahip, zaza (kırmanc) dersim Aşiretlerinden’dir.
her mezhep ve tarikatın kendi Abdal’ları vardır, Aşiretimizin diğer Abdal guruplarıyla hiçbir ilgisi yoktur.
Aşiretin yoğun olarak yaşadıkları bölge, Erzurum ve erzincandır (varto gibi yerlerde azınlık olarak bulunurlar.)
Aşiret, Diğer Dersim Aşiretlerinde olduğu gibi , Kendilerini tanıttıklarında
ez Avdelıj o ( Ben Avdel liyim)
Ez Avdelan o (Ben avdel lerdenim) derler , Aşiret Avdelan ve Abdalan isimleriyle tanınır. ancak , abdal isminin
kim tarafından ve ne şekilde aşirete verildiği bilinmiyor, aşiret kendisine abdal demiyor, avdel diyor.
Avdelanların Varto’da Yaşayan kısmı çoğunlukla ; qılçıx (aydınpınar) gulıq (taşlıyaka) xoşan (inönü mahallesi) ve
zorava (zorabat) köylerinde bulunuyorlar.
avdelanların bulunduğu yerlerde , çevre isimlendirmelerinin hepsinin zaza kürtçesi ile olmasıda , bu aşiretin
kökeninin zaza (kürt) olduğunu kanıtlıyor.
Avdelanlar Tunceli (Dersim) in İse Pülümür , hozat ve Ovacık ilçelerinde yaşıyorlar,
aşiretin tamamı zaza kürtçesi konuşuyor. 1-2 istisna varsa bilemiyorum.
Aynı Zamanda Avdelan (Abdalan) Aşireti Kürtler (zaza kurmanc) arasındaki alevi-sunni çatışmasını bir kenara atıp,
kürt hareketine destek veren ilk aşiretlerden birisidir.
Hamidiye alaylarında albaylığa kadar çikan Halit Bey 1925 Şéx Said
direnişinden önce Binbaşi Kasım ile birlikte Xormek, Lolan, Alan ve Abdalan aşiretleri ile toplantı yapar
ve Kürt sorununa destek ister. Abdalanlar hariç digerleri kendi aralarındaki çatismalari bahane ederek destek vermezler.
Geçmiş çatismalari ve sorunlar bahane edilir. Aslında her iki gurupta 1914-1918 yıllarında Osmalılara karşı birlikte olmuşlar
ve savaşmışlardı.
Yakınlaşma ve aradaki kavgaların olmaması için 1922-1925 yıllarında Cibranlı Halit’in
kuzeni Mahpilur Hanım ile Xormek aşireti liderlerinden Haydar Bey arasında evlilik olur.


Evliyaye Avdelan o  Klavuze Bekesano ( Avdellerin Evliyası Kimsesizlerin klavuzudur )

Lolan Aşireti ‘ nin kökeni

Yazar
  • Lolan Aşireti (Lolan, Loluj veya Lol), Türkiye’nin doğu anadolu bölgesinde yaşayan Dersim aşiretleri‘nden birisi olan ve tamamı Kürtçenin Zazaki Lehçesi ile konuşan
    ALEVİ olan bir Zaza aşireti Aşiretin Irak-İran sınırında yaşayan kısmı ise Çoğunluk Soranice az bir kısım ise Goranice (Hewramani) konuşur ..
    Goraniler Aynı zamanda yaresan aleviliği ile ünlüdürler. Kürt edebiyatının ilk eserlerini vermişlerdir ve de bunu alevilik ile dile getirmişlerdir .
    Gorani Yani Hewramani Zazaki ye en yakın olan Lehçe ‘dir  Ayrıca Lolan Aşiretinin Irak-iran sınırında kalan kısmının çoğunluğu sunnidirler. Ancak yinede Irak iranda alevi olan lolanlılarda bulunmaktadır.
    Pülümür,Çemişgezek,Varto,Nazımiye,Hınıs,Tercan,Aşkale(Aşkalede birkaç köy),Tekman,Bayburt,Kelkit,Ardahan,Bingöl,Erzincan gibi geniş bir coğrafyaya yoğun şekilde yayılmışlardır.
                                      Kendimizi Nasıl İsimlendiriyoruz ?
    Ez Lolıj o         = Ben Lolluyum
    Lolan                = Lollar
    Ez Lolan Ra     = Ben Lollardanım    Kendimizi isimlendirme şekline bakarsak , aşiretimizi çine dayıyanların lou-lan isimli yer ile , aşiretimiz arasında alaka kuranların iddialarının uydurma olduğunu anlayabiliriz.
                                                     — “Çinden Geldiler” İddiası
    Adeta geçmişteki kart-kurt-kürt iddasının günümüze uygulanmış hali ;
    Lolan- laulan  , bazı sahte tarihciler aşiretimizin kökünün çine dayandığını iddia etmiş , bizi türkleştirmek için ne kadar uyduruk söz varsa kullanmaktan çekinmemiştir.
    Bahsedilen çinden geldiğimiz yer sözde “lau-lan” diye bir yermiş..
    neresi burası diyerek araştırmaya başladım , ve vardığım sonuç şuki ; bu yer alevilere ait değil… ayrıca konuşulan dilde türkçe. bu aşiretin bizim aşiretimizle alakası olması imkansız idi.
    ve dahası : aşiretimizin sonundaki “An” Eki Zaza Kürtçesine özgü bir ektir
    Aynı Zamanda Ben lolanım (Ez Lolıj) Kelimesinin sonundaki “ıj” ekide Zaza Kürtçesine Has bir ektir.
    BURADAN YOLA ÇIKARAK ; BİZE ZORLA TÜRK KİMLİĞİ DAYATANLARIN ORTAYA ATTIĞI İDDİALAR TAMAMEN YALAN , YALNIŞ VE ASİMİLE politikalarıdır.
    AŞİRETİN YAŞLILARI YA TÜRKÇE BİLMEZ YADA İLKOKULDA ÖĞRENMİŞTİR.AŞİRETİN KÖYLERİNİN TÜM YER İSİMLENDİRMELERİ ZAZAKİ İLEDİR.